Vijesti

Izvršni odbor Bošnjačkog nacionalnog vijeća predstavio je, na konsultativnom sastanku u Novom Pazaru, u petak 19. avgusta, polazne osnove za izradu strategije razvoja kulture sandžačkiih Bošnjaka u Republici Srbiji.

Ističući da u okviru svojih zakonskih ovlašćenja Bošnjačko nacionalno vijeće ima određene nadležnosti u oblasti kulture bošnjačke zajednice, u okviru kojih spada i izrada strategije razvoja kulture, predsjednik Izvršnog odbora BNV Esad Džudžveić je podsjetio da j BNV u proteklom periodu od resornog ministarstva i Vlade Republike Srbije tražilo preduzimanje hitnih mjera na zaštiti bošnjačkog kulturnog naslijeđa, ali da država nije adekvatno reagovala, zbog čega je došlo do dalje devastacije i urušenja mnogih bošnjačkih kulturnih dobara u Sandžaku i drugim krajevima Srbije.

Predlagač polaznih osnova strategije razvoja kulture sandžačkih Bošnjaka u Republici Srbiji, šef Resora za kulturu i informisanje i član Nacionalnog savjeta za kulturu Republike Srbije, Muhedin Fijuljanin upoznao je prisutne sa osnovnim elementima koje bi trebala da sadrži buduća strategija, kao i o predviđenoj metodologiji i dinamici njene izrade.

On je kazao da u oblasti kulture u okviru postojećih zavoda i institucija kulture nisu obezbjeđeni adekvatni mehanizmi zaštite kulturnog naslijeđa sandžačkih Bošnjaka, koje je izloženo stalnom propadanju i devastaciji, naročito u sandžačkim opštinama – u kojima sandžački Bošnjaci na području Republike Srbije žive u pretežnom ili najvećem broju, te da je analizom stanja, angažmanom i učešćem svih relevantnih organizacija, institucija i pojedinaca iz ove oblasti neophodno najprije utvrditi stanje u oblasti kulture sandžačkih Bošnjaka u svim segmentima.

“Na osnovu takve analize”, kazao je on, “formulisali bi se osnovni prioriteti, ciljevi i aktivnosti koji bi trebalo da odslikavaju realne potrebe bošnjačke nacionalne zajednice u ovoj oblasti”.

Ističući da će se, kroz nekoliko konsultativnih sastanaka i drugih oblika rada sa posebnim ciljnim grupama (predstavnicima institucija i ustanova u oblasti kulture, značajnim kulturnim radnicima i stvaraocima, predstavnicima nevladinog sektora, vlasti, medija i drugih relevantnih faktora) sagledati sve potrebe i problemi, Fijuljanin je rekao da će se na taj način postići osnovni cilj donošenja strategije, a to je unapređenje ostvarivanja prava sandžačkih Bošnjaka u Republici Srbiji u oblasti kulture, u skladu sa zakonom i standardima Evropske unije.

Profesor na Državnom univerzitetu u Novom Pazaru, akademski slikar mr. Ervin Ćatović istakao je veliki značaj dokumenta čija je izrada započeta, ukazujući na nužnost uključenja svih u taj proces, kao i to da je kroz strategiju neophodno postići konsenzus svih faktora u bošnjačkoj nacionalnoj zajednici o najbitnijim elementima u oblasti kulture Bošnjaka.

Književnik Šaban Šarenkapić kritički se osvrnuo na izradu Strategije kulture Srbije, u kojoj nema mjesta za Bošnjake, što je dodatni motiv potrebe za izradom strategije koja bi bila orijentisana kulturnoj baštini bošnjačkog naroda. On je potencirao neophodnost efikasnije afirmacije cjelokupnog kulturnog naslijeđa Bošnjaka i posebno stvaralaštva mladih. U tom smislu, Šarenkapić je kao jedne od najneophodnijih mjera predložio formiranje dobre izdavačke kuće i osnivanje dobrog kulturnog časopisa, rasterećenog dnevne politike.

Arhiteka Fahro Zatrić ukazao je na važnost trenutka i potrebe studioznijeg i odgovornijeg pristupa izradi jednog ovakvog dokumenta, ističući da je, prema onome što se dešava sa bošnjačkim kulturnim dobrima u Novom Pazaru i cijelom Sandžaku, od suštinske važnosti preduzeti odgovarajuće mjere kako ne bismo izgubili nešto što više nikada ne bismo mogli povratiti. U vezi sa zalaganjem za osnivanje Zavoda za kulturu sandžačkih Bošnjaka, Zatrić je istakao da je to od suštinskog značaja i da iza te ustanove treba da stane država i Vlada Srbije, te da je neophodno što hitnije pristupiti zaštiti onoga što postoji a što se svakodnevno sve više uništava i urušava.

Publicista Avdija Salković ukazao je da bi Zavod za kulturu sandžačkih Bošnjaka trebao imati punu autonomiju u radu, te da je jedan od prvih zadataka u izradi strategije definisanje kulturne baštine u skladu sa njenom historijom i tradicijom.

Arheolog Mustafa Baltić iz Sjenice naglasio je, između ostalog, da bi Zavod za kulturu trebao da se bavi kulturnom baštinom čitavog Sandžaka, te da njegov osnivač treba da bude Vlada Srbije. Na taj način bi se, prema njegovom mišljenju, onemogućila bilo kakva politizacija ove ustanove.

Profesor na Državnom univerzitetu u Novom Pazaru, glavni urednik „Bošnjačke riječi“ i šef Resora za obrazovanje BNV, Dr. Redžep Škrijelj istakao je potrebu bavljenja autohtonom kulturnom baštinom bošnjačkog naroda i njenom zaštitom, kao i hitnom rekonstrukcijom i revitalizacijom najznačajnijih bošnjačkih kulturnih dobara u Sandžaku izloženih konstantnom urušavanju i devastaciji.

Mladi istraživač iz Rožaja Fatih Hadžić podvukao je paralelu između onoga što postoji u Vojvodini sa stanjem u Sandžaku, ukazujući na to da ono što je pokrajinska vlada dala svojim manjinama u Vojvodini treba dati i Vlada Srbije u centralnom dijelu zemlje.

Učesnici prvog konsultativnog sastanka za izradu strategije razvoja kulture sandžačkih Bošnjaka usaglasili su se da prvi zadatak koji treba uraditi u najskorijem vremenu treba da bude izrada plana i hitna zaštita, obnova i rekonstrukcija Novopazarske gradske tvrđave sa Kulom Motriljom. Na sastanku je dogovoreno i formiranje dva tima, jednog za nematerijalnu i drugog za materijalnu kulturnu baštinu, sprovođenje istraživanja za potrebe izrade što obuhvatnije analize situacije, kao i intenzivniji rad na strategiji u narednom periodu.

Resor za kulturu i informisanje Bošnjačkog nacionalonog vijeća dostavljao je u nekoliko navrata Ministarstvu kulture, informisanja i informacionog društva i Vladi Srbije elaborat o osnivanju Zavoda za kulturu sandžačkih Bošnjaka kao osnovnog mehanizma za brigu o zaštiti i očuvanju kulturne baštine sandžačkih Bošnjaka, ali taj projekat još nije dobio „zeleno svjetlo“ od strane nadležnih državnih organa. Elaboratom je predviđeno da osnivač tog Zavoda bude Vlada Republike Srbije i da on bude centralna institucija u oblasti kulture sandžačkih Bošnjaka.

Pravne osnove za stvaranje uslova koji su potrebni za održavanje i razvijanje kulture pripadnika nacionalnih manjina i očuvanje neophodnih elemenata njihovog identiteta u Republici Srbiji, obezbjeđene su Ustavom i odredbama određenih zakona, a izvor prava za istu oblast su i mnogobrojni međunarodni dokumenti.