Vijesti

Predsjednik Izvršnog odbora Bošnjačkog nacionalnog vijeća gospodin Esad Džudžević uputio je pismo predsjedniku Vlade i Savjeta Republike Srbije za nacionalne manjine gospodinu Mirku Cvetkoviću u kome se kaže:

“I pored značajnijih napora koje je Republika Srbija u posljednjih nekoliko godina učinila na planu unaprjeđenja položaja manjina u njoj, posljednje dvije godine zaustavljen je proces ostvarivanja nacionalnih prava pripadnika bošnjačke nacionalne zajednice u našoj zemlji, u skladu sa zakonom i međunarodnim standardima. Takav trend uzrokovao je da Bošnjaci postanu jedna od nacionalnih zajednica sa najnižim stepenom ostvarenosti svojih nacionalnih prava.

Zaostajanje u ostvarivanju nacionalnih prava sandžačkih Bošnjaka u Srbiji ogleda se u svim oblastima definisanim zakonom.

U oblasti službene upotrebe jezika i pisma Bošnjačko nacionalno vijeće, 3. oktobra 2009. godine, usvojilo je Odluku o utvrđivanju tradicionalnih naziva jedinica lokalne samouprave, naseljenih mjesta i drugih geografskih naziva na bosanskom jeziku na području Novog Pazara, Tutina, Sjenice i Prijepolja. Na osnovu te odluke, mnogim naseljenim mjestima i geografskim pojmovima na području ovih opština vraćeni su njihovi tradicionalni nazivi na bosanskom jeziku (Odluka objavljena u „Službenom glasniku RS”, br. 5/2010, od 5. februara 2010. godine). Iako je Bošnjačko nacionalno vijeće u više navrata zahtijevalo od nadležnih državnih organa dosljednju primjenu zakonskih odredbi i ravnopravnu upotrebu bosanskog jezika u radu državnih organa i institucija i ustanova sa javnim ovlašćenjima, ona nije izvršena tako da je njegova službena upotreba još uvijek na deklarativnom nivou. U vezi sa tim izostala je i pravovaljana reakcija i angažman Ministarstva za državnu upravu i lokalnu samoupravu, koje preko nadležnih inspekcijskih organa i drugih raspoloživih mehanizama nije obezbjedilo primjenu zakonskih normi u vezi sa dvojezičnim natpisima na zgradama državnih organa i drugih javnih institucija, naseljenim mjestima, ulicama u gradu, geografskim i drugim nazivima, kao ni ravnopravnu primjenu bosanskog jezika u upravnom,  rekršajnom ili krivičnom postupku. Osim toga, i pored postojanja zakonom predviđenih uslova i više intervencija Bošnjačkog nacionalnog vijeća, u opštini Priboj bosanski jezik još uvijek nije uveden u zvaničnu službenu upotrebu, a u praksi nije obezbjeđeno ni izdavanje ličnih dokumenata za pripadnike bošnjačke nacionalne zajednice na bosanskom jeziku.

U oblasti obrazovanja, i pored postojanja adekvatnih mehanizama, ni na jednom nivou obrazovanja, nije ostvareno zakonom zagarantovano pravo na obrazovanje na bosanskom kao maternjem jeziku sandžačkih Bošnjaka. Implementacija tog prava u praksi svedena je na nastavni predmet “Bosanski jezik sa elementima nacionalne kulture” u osnovnim školama u Novom Pazaru, Sjenici, Tutinu i samo u jednoj školi u Prijepolju, i to u rangu izbornog nastavnog predmeta. I pored činjenice da je došlo do formiranja zajedničke radne grupe predstavnika Bošnjačkog nacionalnog vijeća i Ministarstva prosvjete Republike Srbijie i izrade “Modela obrazovanja na bosanskom jeziku za sandžačke Bošnjake u Republici Srbiji”, kao stručnog elaborata na osnovu kojeg bi se u praksi ostvarilo pravo na obrazovanje na maternjem jeziku Bošnjaka u Srbiji, njegova primjena je izostala od strane Ministarstva prosvjete, kojem je elaborat dostavljen još 11.novembra 2009. godine. Adekvatna primjena prava na obrazovanje u skladu sa zakonom izostala je i kada je u pitanju izdavanje udžbenika maternjeg jezika (“Bosanski jezik sa elementima nacionalne kulture”), s obzirom da su Bošnjaci jedina manjinska nacionalna zajednica u Republici Srbiji za koju nije obezbjeđena njegova priprema i štampanje.

U oblasti informisanja na bosanskom jeziku, pored finansiranja izdavanja jednog štampanog glasila (“Sandžačke novine”), Bošnjacima kao zajednici, njihovim nacionalnim predstavnicima, kao i bošnjačkoj kulturi i tradiciji uopšte, nije obezbjeđena adekvatna zastupljenost u programskoj šemi na Javnom servisu Radioteleviziji Srbije (RTS), kao ni u djelo sproveden zaključak Programskog odbora RTS-a o formiranju zajedničke redakcije na manjinskim jezicima koja bi, pored programa na jezicima drugih manjinskih nacionalnih zajednica, emitovala i program na bosanskom jeziku, u vezi sa čime je nadležnim organima proslijeđen i potreban prijedlog sa obrazloženjem.

U oblasti kulture u okviru postojećih zavoda i institucija kulture nisu obezbjeđeni adekvatni mehanizmi zaštite kulturnog naslijeđa sandžačkih Bošnjaka, koje je izloženo stalnompropadanju i devastaciji, naročito u sandžačkim opštinama – u kojima sandžački Bošnjaci žive u najvećem broju. U cilju obezbjeđenja adekvatnije zaštite, njegovanja i afirmacije kulturnohistorijskog naslijeđa Bošnjaka u Srbiji, kao jedna od najvažnijih mjera koju je neophodno sprovesti u djelo je osnivanje Zavoda za kulturu sandžačkih Bošnjaka, kao krovne institucije za zaštitu i afirmaciju kulturne baštine sandžačkih Bošnjaka u Republici Srbiji. Napominjem da ovu instituciju imaju sve ostale nacionalne manjine.

U vezi sa iznijetim, tražim od Vas kao predsjednika Vlade Republike Srbije da, u cilju deblokade navedenih projekata i omogućavanja daljeg ostvarenja nacionalnih prava Bošnjaka u našoj zemlji, preduzmete odgovarajuće mjere i obezbjedite adekvatne mehanizme u skladu sa tim.
U tom smislu, molim Vas da organizujete sastanak na kojem bi učestvovali predstavnici Izvršnog odbora Bošnjačkog nacionalnog vijeća, kao i ministar za državnu upravu i lokalnu samoupravu, ministar unutrašnjih poslova, ministar prosvjete, ministar kulture, ministar za ljudska i manjinska prava i, po potrebi, predstavnici drugih relevantnih institucija i organizacija u zemlji.

Na sastanku bi se, u cilju realizacije navedenog, utvrdile mjere i konkretni koraci kojim bi bilo nastavljeno ostvarivanje nacionalnih prava sandžačkih Bošnjaka, na institucionalan način, u skladu sa zakonom i međunarodnim standardima,” kaže se u pismu gospodina Džudževića upućenom dr Mirku Cvetkoviću.

U Novom Pazaru,                          Sekretar
13.01.2011.godine                     Alma Husić