OBRAZOVANJE

Ovlaštenja u oblasti obrazovanja

Osnivačka prava

Član 11.

Nacionalni savjet može, u skladu sa zakonom, osnivati ustanove vaspitanja, obrazovanja, učeničkog i studentskog standarda i vršiti prava i obaveze osnivača. Ustanove iz stava 1. ovog člana nacionalni savjet osniva samostalno ili zajedno sa Republikom, autonomnom pokrajinom, jedinicom lokalne samouprave ili drugim pravnim licem u skladu sa zakonom. Republika, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave kao osnivači ustanova iz stava 1. ovog člana, koje su, u skladu sa ovim zakonom, utvrđene za ustanove od posebnog značaja za nacionalnu manjinu, mogu u cjelini ili djelimično prenijeti osnivačka prava na nacionalni savjet. Ustanove od posebnog značaja za obrazovanje nacionalne manjine

Član 11a

Ustanova od posebnog značaja za obrazovanje nacionalne manjine je ustanova obrazovanja i vaspitanja čiji je osnivač Republika, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili nacionalni savjet, u kojoj se tradicionalno ili u značajnoj mjeri ostvaruje Ustavom zagarantirano pravo pripadnika nacionalnih manjina na obrazovanje i vaspitanje na svom jeziku.
U ustanovi iz stava 1. ovog člana nacionalni savjet učestvuje u upravlјanju u skladu sa zakonom.
Ustanovom od posebnog značaja za obrazovanje nacionalne manjine može se proglasiti ustanova obrazovanja i vaspitanja u kojoj se nastava izvodi na jeziku nacionalne manjine.
Ustanovom iz stava 1. ovog člana može se proglasiti:
1) po jedna ustanova osnovnog i srednjeg obrazovanja i vaspitanja u kojoj se nastava izvodi na jeziku nacionalne manjine, odnosno i na jeziku nacionalne manjine, ukoliko je u lokalnoj samoupravi broj ustanova u kojima se nastava izvodi i na jeziku nacionalne manjine manji od četiri;
2) najviše 1/4 od ukupnog broja ustanova osnovnog i srednjeg obrazovanja i vaspitanja u kojima se nastava izvodi na jeziku nacionalne manjine, odnosno i na jeziku nacionalne manjine, ukoliko je u lokalnoj samoupravi broj ustanova u kojima se nastava izvodi i na jeziku nacionalne manjine veći od četiri;
3) osnovna škola u kojoj nastavu na jeziku nacionalne manjine pohađa najmanje 1/3 učenika i srednja škola u kojoj nastavu na jeziku nacionalne manjine pohađa najmanje 90 učenika, ukoliko u jedinici lokalne samouprave postoji ustanova određenog nivoa obrazovanja koja je proglašena za ustanovu od posebnog značaja za obrazovanje nacionalne manjine;
4) osnovna škola u jedinici lokalne samouprave u kojoj se zbog opadanja broja stanovnika usljed negativnog prirodnog priraštaja i emigracije pripadnici nacionalnih manjina moraju posebno zaštititi garantiranjem dodatnih prava. Odredbe ovog člana shodno se primjenjuju i na ustanovu u kojoj se izučava jezik ili govor sa elementima nacionalne kulture, u slučaju nacionalne manjine na čijem jeziku se ne izvodi nastava.

Učešće u upravlјanju ustanovama

Član 12.

U ustanovama predškolskog vaspitanja i obrazovanja, i osnovnog i srednjeg obrazovanja i vaspitanja čiji je osnivač Republika, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, u kojima se obrazovno-vaspitni rad izvodi i na jeziku nacionalne manjine, ili u kojima se izučava govor, jezik ili kultura nacionalne manjine kao poseban nastavni predmet, nacionalni savjet:
1) daje mišlјenje o predloženim kandidatima za članove upravnog, odnosno školskog odbora – predstavnicima jedinice lokalne samouprave;
2) predlaže članove upravnog, odnosno školskog odbora – predstavnike jedinice lokalne samouprave u ustanovi u kojoj se u većini odjelјenja obrazovnovaspitni rad izvodi na jeziku nacionalne manjine ili za koju je, u skladu sa članom 10. tačka 7a) i članom 11a ovog zakona, utvrđeno da je od posebnog značaja za obrazovanje nacionalne manjine;
3) daje mišlјenje o kandidatu za direktora ustanove iz stava 1. ovog člana;
4) brisana (član 18. Zakona - 47/18)
5) prestala da važi (Odluka US - 20/14)

U ustanovama učeničkog i studentskog standarda čiji je osnivač Republika, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, nacionalni savjet:
1) predlaže jednog člana – predstavnika osnivača i daje mišlјenje o ostalim kandidatima za članove upravnog odbora ustanova učeničkog standarda čije je sjedište na teritoriji jedinice lokalne samouprave u kojoj je jezik nacionalne manjine u službenoj upotrebi. Ako je u jedinici lokalne samouprave više jezika nacionalnih manjina u službenoj upotrebi, zainteresirani nacionalni savjeti predlažu zajedničkog kandidata za člana upravnog odbora;
2) daje mišlјenje o kandidatima za članove upravnih odbora ustanova studentskog standarda čije je sjedište na teritoriji jedinice lokalne samouprave u kojoj je jezik nacionalne manjine u službenoj upotrebi;
3) daje mišlјenje u postupku izbora direktora ustanova učeničkog i studentskog standarda čije je sjedište na teritoriji jedinice lokalne samouprave u kojoj je jezik nacionalne manjine u službenoj upotrebi;
4) daje mišlјenje u postupku razrješenja direktora i članova organa upravlјanja iz stava 2. tač. 1) do 3) ovog člana. Prestao da važi raniji stav 3. (Odluka US - 20/14)

U oblasti visokog obrazovanja u ustanovama čiji je osnivač Republika, nacionalni savjet:
1) određuje predstavnika koji sa pravom odlučivanja učestvuje u radu Nacionalnog savjeta za visoko obrazovanje, u pitanjima od značaja za izvođenje nastave na jeziku nacionalne manjine kada se u okviru visokog obrazovanja u cjelini ili djelimično izvodi nastava na jeziku nacionalne manjine;
2) daje mišlјenje o kandidatima predloženim za organ poslovođenja i organ upravlјanja visokoškolske ustanove u kojoj se nastava u cjelini ili djelimično izvodi na jeziku nacionalne manjine.

Planovi i programi nastave i učenja

Član 13.

Nacionalni savjet:
1) predlaže ministru nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja osnove programa predškolskog obrazovanja i odgoja, program nastave i učenja osnovnog i srednjeg obrazovanja i odgoja i osnove odgojnog programa, za sadržaje koji izražavaju posebnost nacionalne manjine, a naročito iz oblasti historije, muzičkog odgoja i likovne umjetnosti;
2) predlaže ministru nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja program nastave i učenja osnovnog i srednjeg obrazovanja i odgoja za jezik nacionalne manjine i jezik, odnosno govor nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture;
3) daje mišljenje ministru nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja na nastavne programe srpskog jezika, kao nematernjeg;
4) predlaže ministru nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja mjere i program vaspitnog rada sa učenicima u ustanovama učeničkog standarda, koji se odnose na afirmaciju međuetničke tolerancije i multikulturalizma;
5) daje mišljenje na školski i vaspitni program ustanova za koje je utvrđeno da su od posebnog značaja za nacionalnu manjinu.

Udžbenici i nastavna sredstva

Član 14.

Plan udžbenika na jeziku i pismu nacionalnih manjina i udžbenika za predmete od interesa za nacionalne manjine, na prijedlog Zavoda za unapređenje obrazovanja i odgoja i nacionalnih savjeta, po pribavljenom mišljenju Nacionalnog prosvjetnog savjeta, donosi ministar nadležan za poslove obrazovanja i odgoja. Nacionalni savjet daje prethodnu saglasnost u postupku odobravanja rukopisa udžbenika, priručnika, dodatnih nastavnih sredstava, nastavnih pomagala, didaktičkih sredstava i didaktičkih igrovnih sredstava na jeziku i pismu nacionalne manjine, u skladu sa zakonom. Ukoliko nacionalni savjet ne dostavi odgovor izdavaču u roku od 30 dana od dana dostavljanja zahtjeva izdavača za davanje prethodne saglasnosti, smatrat će se da je saglasnost data.

Druga ovlaštenja u oblasti obrazovanja

Član 15.

Nacionalni savjet u skladu sa zakonom:
1) proglašava obrazovno-odgojne ustanove od posebnog značaja za obrazovanje nacionalne manjine, u skladu sa članom 11a ovog zakona, i predlaže osnivaču utvrđivanje tog statusa, u skladu sa članom 10. tačka 7a) ovog zakona;
2) predlaže:
– jednog zajedničkog predstavnika nacionalnih savjeta za člana Nacionalnog prosvjetnog savjeta;
– ministarstvu nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja odobravanje van konkursa, programa stalnog stručnog usavršavanja nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika na jeziku određene nacionalne manjine, u inostranstvu, radi priznavanja u procesu vrednovanja rada nastavnika;
– ministarstvu nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja takmičenja učenika osnovnih i srednjih škola u inostranstvu koja će biti bodovana u skladu sa propisima;
3) daje mišljenje:
– u postupku donošenja akta o mreži predškolskih ustanova i osnovnih škola u jedinici lokalne samouprave u kojoj je u službenoj upotrebi jezik nacionalne manjine ili u kojoj se obrazovno-odgojni rad izvodi na jeziku nacionalne manjine;
– ministru nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja, odnosno pokrajinskom organu nadležnom za poslove obrazovanja u postupku utvrđivanja mreže srednjih škola i ustanova učeničkog i studentskog standarda;
– ministru nadležnom za poslove obrazovanja i odgoja, odnosno pokrajinskom organu nadležnom za poslove obrazovanja u postupku davanja saglasnosti na otvaranje odjeljenja na jeziku nacionalne manjine za manje od 15 učenika;
– u postupku utvrđivanja broja učenika za upis u srednju školu na jeziku nacionalne manjine, kao i u postupku određivanja broja učenika za sticanje stručne osposobljenosti prekvalifikacije, dokvalifikacije i specijalizacije na jeziku nacionalne manjine;
– u postupku raspodjele mjesta u ustanovama učeničkog i studentskog standarda;
– u postupku donošenja akta o mreži ustanova učeničkog i studentskog standarda čiji je osnivač Republika, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave;
– u postupku raspodjele sredstava iz budžeta Republike, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave koja se dodjeljuju putem javnog konkursa ustanovama i udruženjima u oblasti obrazovanja;
4) određuje predstavnika koji prisustvuje sjednici Nacionalnog prosvjetnog savjeta i učestvuje u njegovom radu bez prava glasa, kada Nacionalni prosvjetni savjet razmatra pitanja od značaja za obrazovanje nacionalne manjine;
5) ustanovljava stipendije iz sopstvenih sredstava i svojim aktima propisuje kriterije i postupak odlučivanja o dodjeli stipendija i sprovodi postupak za dodjeljivanje;
6) učestvuje u praćenju i unapređivanju kvaliteta obrazovanja odraslih koje se ostvaruje na jeziku nacionalne manjine;
7) obavlja i druge poslove iz ove oblasti utvrđene zakonom i drugim propisima.